ضرورت جدی‌تر گرفتن بخش فرهنگ، مهمترین تأکید رهبر انقلاب در دیدار اخیر ایشان با هیأت دولت بود؛ تأکیدی که با تیتر «باید از بخش فرهنگ رفع مظلومیت شود» رسانه‌ها از آن استقبال کردند.
دکتر احمدی‌نژاد در نخستین جلسه هیأت وزیران، پس از دیدار با رهبری و در پاسخ به سخنان ایشان، از برنامه‌ریزی «ویژه» برای رفع «سریع» دغدغه‌های فرهنگی آیت‌الله خامنه‌ای خبر داد.
به اذعان همه صاحب‌نظران، انقلاب اسلامی، انقلابی فرهنگی است که اهداف اصلی دیروز و امروز آن در ارتقای اخلاق و معنویت جامعه در بستری فرهنگی تعریف شده است؛ آن گونه که رهبر انقلاب در دیدار یاد شده از فرهنگ به عنوان هوا برای انسان یاد می‌کنند.
جالب آن که درست به اندازه وسعت حوزه «فرهنگ» از این واژه تعریف ارایه شده که شاید جامعترین آنها، تعریف فرهنگ به عنوان هرمی چهار سطحی است که به ترتیب «باورهای بنیادین»، «ارزش‌ها»، «رفتارها» و «نمادها» قاعده تا رأسش را شکل می‌دهند.
حال ما چه این تعریف و چه تعریف دیگر را برای فرهنگ داشته باشیم، نخستین مظلومیت فرهنگ در کشورمان همین ابتدا رخ می‌نمایاند. در سالیان اخیر، هیچ گاه برای ارزیابی دقیق وضعیت فرهنگی کشور، شاخص‌های دقیق و قابل اندازه‌گیری ارایه نشده است. مطالعات آماری پراکنده، غیرقابل اتکا و ضد و نقیض 28 سال گذشته در حوزه فرهنگ شاهدی بر این مدعاست.

امروز هیچ مسئول فرهنگی نمی‌تواند در پایان سال از افزایش یا کاهش چند درصدی شاخص فرهنگ کشور آماری ارایه دهد و بگوید: بالاخره امسال فرهنگمان رشد داشت یا نداشت. البته شیوه نادرستی میان مسئولان فرهنگی ما باب شده که رشد آمار کمی فضاهای فرهنگی را به عنوان رشد شاخص فرهنگ کشور مطرح می‌کنند! ممکن است کلی فضای فرهنگی همچون کتابخانه، سینما و فرهنگسرا ساخته شود، اما این که به صرف احداث فضای فیزیکی، فرهنگمان را رشد یافته تلقی کنیم، اشتباهی بزرگ است.
از سوی دیگر، نبود شاخص نرم‌افزاری ارزیابی وضعیت فرهنگی در این سال‌ها، باعث شده است تا تخصیص‌دهندگان بودجه به این حوزه که چندان هم با فرهنگ مأنوس نیستند، همواره با به رخ کشیدن میزان اعتبارات طراح‌‌های عمرانی فرهنگی، از تخصیص بودجه حمایتی در خور فعالیت‌های فرهنگی سر باز زنند. نتیجه این روند، همان می‌شود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، چندی پیش بنالد که «آقایان، لطفاً بودجه فرهنگ کشور را از همترازی با بودجه کود کشاورزی برهانید»!
فرهنگ، کارخانه‌ای صنعتی نیست که حساب کنیم حالا که اینقدر بودجه به آن وارد شده است، از سوی دیگر باید حتماً اینقدر کالای بسته‌‌بندی شده از خط تولید آن خارج شود. بازده کارخانه فرهنگ، تغییرات اجتماعی است که امکان دارد سال‌های درازی طول بکشد تا نمادهای قابل لمس آن ظهور یابد.
هرچند میزان تخصیص اعتبارات به فرهنگ در بودجه کلان کشور، همواره مهم و حساس است و نگاه به اهمیت بخش فرهنگ در تنظیم بودجه را نشان می‌دهد.
راهکارهای رفع سریع دغدغه‌های فرهنگی رهبری، از جمله گشودن دوباره پرونده مهندسی فرهنگی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، تعریف جزییات اجرایی و وظایف دستگاه‌های گوناگون در راستای اهداف فرهنگی مطرح شده در سند چشم‌انداز بیست ساله توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام، تقویت بودجه بخش فرهنگ و هدفمند کردن یارانه‌های فرهنگی از سوی معاونت برنامه‌ریزی راهبردی ریاست جمهوری (جایگزین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی) و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعریف و ارایه برداشت واحد و شاخص کلی ارزیابی ارتقای فرهنگ جامعه از سوی صاحب‌نظران شورای فرهنگ عمومی کشور برای ایجاد وحدت رویه میان مسئولان فرهنگی کشور و جلوگیری از موازی‌کاری و هدر رفتن بودجه بخش فرهنگی، مقولاتی هستند که پرداختن به هر یک از آنها در این مجال کوتاه نمی‌گنجد.

نوشته شده توسط : علی

نظرات ديگران [ نظر]