عصر آخرین روزهای تابستان و حیاط خانه فرمانفرمای بزرگ ابتدای خیابان دکتر شریعتی جایی است که روسا و پیشکسوتان انستیتو پاستور ایران را گردهم آورده است. جایی که وقتی دکتر احد میلانی نیا از در وارد می‌شود به همکاران گذشته خود می‌گوید: مثل اینکه دیگر مرد شده‌ایم.
سرای پیشکسوتان انستیتو پاستور ایران در خانه موقوفه صبار فرمانفرما فرزند عبدالحسین واقع شده است. فرمانفرما که خود زمانی ریاست این انستیتو را برعهده داشته است خانه خود را برای ایجاد بخش واکسیناسیون مورد نیاز مردم منطقه شمال تهران وقف می‌کند که در حال حاضر علاوه بر بخش واکسیناسیون، سرای پیشکسوتان نیز در این خانه قرار گرفته است.
اساسنامه انستیتو پاستور ایران در سال 1919 میلادی یعنی 88 سال پیش، در پی اعزام هیئتی مرکب از پزشکان و سیاستمداران به انستیتو پاستور پاریس طرح ریزی شد.

زمین اصلی انستیتو پاستور ایران در خیابان پاستور تهران موقوفه عبدالحسین فرمانفرما است که پس از دعوت از نوه پاستور، این موسسه را به کارهای تولیدی و تحقیقاتی برای سلامت و بهداشت مردم اختصاص داد. وقف نامه‌ای که در انستیتو پاستور ایران موجود است نشان می‌دهد که عبدالحسین فرمانفرما باغ خانم فخرالدوله را به مساحت 10 هزار مترمربع وقف کارهای پیشگیری از بیماری‌ها و ساخت یک بیمارستان کرده است.
بر اساس وقف نامه یکی از فرزندان فرمانفرما باید به ریاست موسسه پاستور ایران انتخاب می‌شد که دکتر صبار فرمانفرما که خود تحصیل کرده پاریس بود برای مدتی به ریاست این موسسه انتخاب شد. وی از سال 1350 تا 1356 ریاست این موسسه را بر عهده داشت.
روسای انستیتو پاستور ایران از ابتدای شکل گیری تاکنون به ترتیب دکتر «مارسل بالتازار»، دکتر «مهدی قدسی»، دکتر «صبار فرمانفرما»، دکتر «امین منصور سرداری»، دکتر «هادی ولایی»، دکتر «منصور شمسا»، دکتر «مصطفی پورتقوی»، دکتر «علی رحمانی»، دکتر «احد میلانی نیا»، دکتر «محمدرضا زالی»، دکتر «مرتضی آذرنوش»، دکتر «محمد تقی خانی» و دکتر «عبدالحسین روح الامینی نجف آبادی» هستند.
روسا و پیشکسوتان انستیتو پاستور ایران دوباره گردهم آمده بودند تا در سومین روز از ماه مبارک رمضان بر سر سفره افطاری بنشینند و یادی از گذشته را مرور کنند.
دکتر هادی ولایی رئیس سابق انستیتو پاستور ایران که در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی ریاست موسسه را بر عهده داشته است، به شرایط آن روزها اشاره کرد و گفت: زمانی که مشکلات باعث ناهماهنگی‌های شده بود، من به همکاران خود در پاستور گفتم، این موسسه امانت مردم است و باید با فعالیت منطقی کار خود را در اینجا ادامه دهیم.

وی اضافه کرد: در یکی از روزها با صدای تیراندازی مواجه شدیم، آن روز گروه کومله کردستان به انستیتو حمله کرده بود تا سرم‌ها را با خود ببرد.

دکتر علی رحمانی نیز که در سال‌های ابتدایی جنگ تحمیلی رئیس انستیتو پاستور ایران بود، با ذکر خاطره‌ای به زمانی اشاره کرد که یک خودرو بمب گذاری شده در مقابل انستیتو پاستور ایران بخش عمده‌ای از بخش واکسیناسیون انستیتو را تخریب کرده بود. روسای سابق انستیتو پاستور ایران در ادامه بیان خاطرات کاری خود به فعالیت‌های علمی که در زمان مسئولیت آنها انجام شده بود هم اشاره می‌کردند.

دکتر محمد تقی خانی که در سال‌های 79 تا 84 ریاست موسسه را برعهده داشت، در صحبت‌های خود به اجلاس روسای انستیتو پاستورهای جهان در تهران و دعوت از دکتر صبار فرمانفرما به این اجلاس اشاره کرد و گفت: آن روز که دکتر فرمانفرما در آن جمع حاضر شد، شادی را در چشمان وی دیدم و هیچگاه از خاطر نمی‌برم که خنده‌های از صمیم قلب او از شادی رشد پاستور است. او فردی بود که روح و قلب اش برای پاستور می‌تپید و خود و خاندانش به پاستور و بشریت خدمت کردند. خدمت به پاستور، خدمت به بشریت است.

دکتر مصطفی پورتقوی که هم ریاست انستیتو پاستور ایران را بر عهده داشته و هم طبیب خانوادگی فرمانفرمایان بوده، خود را متولد انستیتو پاستور دانست و دکتر فرمانفرما را آموزگار الفبای انسانیت خود برشمرد.

وی با تشکر از مسئولین فعلی برای تشکیل سرای پیشکسوتان، این کار را یک اقدام معمول در بیشتر کشورهای جهان برای قدردانی از علم و محققان دانست و اضافه کرد: درس اخلاق پزشکی در همه انستیتوهای پاستور رسم است و محققان در این موسسه از بزرگان خود، اخلاق را فرا می‌گیرند. ما گروهی هستیم که مرارت‌های زیادی برای کارهای علمی کشیده ایم و باید پیش از مرگ آن را به جوانان منتقل کنیم.

دکتر احد میلانی نیا نیز در ادامه این گردهمایی، با شکرگزاری خداوند برای حضور در این جمع به ذکر خاطراتی از دکتر فرمانفرما پرداخت و گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی زمانی که قصد راه اندازی شورای عالی انستیتو پاستور ایران را داشتیم وزیر وقت دادگستری خواهان مشخص شدن متولی وقف انستیتو شد چرا که بر اساس وقف نامه یکی از فرزندان ذکور خانم فخرالدوله باید به ریاست انستیتو پاستور ایران انتخاب می‌شد در آن زمان دکتر صبار فرمانفرما، من را به عنوان نائب التولیه خود پیشنهاد کردند و به این ترتیب شورای عالی انستیتو پاستور ایران دوباره کار خود را آغاز کرد.

وی با اشاره به دکتر قدسی یکی از روسای پیشین انستیتو پاستور ایران و قصد وی برای وقف منزلش برای پاستور اضافه کرد: دکتر قدسی فردی بود که 50 سال در انستیتو پاستور کار کرد بدون یک روز مرخصی و ثروتمندی بود که فقیرانه می‌زیست و زمانی که خواستیم وسائل آسایش او را فراهم کنیم ممانعت می‌کرد.

میلانی نیا یاد آور شد: متاسفانه با وجود اینکه دکتر قدسی به ما گفته بودند که می‌خواهند منزل خود را وقف پاستور کنند اما عقرب‌های نزدیک ایشان به وصیت او توجه نکردند و با گرفتن امضاء احتمالاً در وضعیت نامساعد از وی، این خانه‌ها را از دسترس پاستور دور کردند. وی بزرگداشت و قدردانی از مردان پاستور را یک وظیفه دانست و گفت: بسیاری از این مردان علمی کشور سال‌ها جانانه در راه خدمت به علم و بشریت تلاش کردند اما در روزی که دیگر دستانشان می‌لرزید و محتاج شده بودند، کسی به یاد آنها نبوده است.

میلانی نیا خطاب به رئیس انستیتو پاستور ایران گفت: زمانی که خبر تشکیل این سرا را شنیدم چنگی به دلم نزد اما حال که در جمع دوستان قدیم خود قرار گرفته ام، خستگی ام در رفت. این تقدیر بهترین مشوق برای جوانانی است که حال حاضر در انستیتو پاستور ایران کار می‌کنند که بدانند در آینده کسی خواهد بود که بتوانند بر او منت گذارند.

وی خاطرنشان کرد: این جمع آغاز یک راه است تا در آینده پاستور، بتوانیم صدها استاد تمام با ارزش معتبر بین المللی را در یک جا جمع کنیم. اکنون جوانی که به ریاست انستیتو پاستور ایران انتخاب شده نیازمند حمایت و پشتیبانی نیروهای گذشته و حال پاستور است.

میلانی با اشاره به سخن مقام معظم رهبری در مشهد مقدس در دورانی که وی ریاست انستیتو پاستور ایران را برعهده داشت، گفت: من همزمان رئیس انتقال خون و انستیتو پاستور بودم، رهبری به من گفتند یکی از این دو کار را کم کنید و همان جا که لازم است بروید و تأکید کردند: «چه دلیلی دارد ما بهترین انستیتو پاستور جهان را نداشته باشیم». مطمئن باشید مقام معظم رهبری با وجب وجب پاستور آشنا هستند و مسلماً از موفقیت‌های شما آگاه هستند.

میلانی نیا به زمانی اشاره کرد که دوره دکتری فرآورده‌های بیولوژیک در انستیتو پاستور ایران راه اندازی شد و گفت: آن زمان بسیاری از افراد حاضر در جلسه از این تصمیم متعجب شدند اما زمانی که خودم خط تولید واکسن هپاتیت B را از نزدیک دیدم، متوجه شدم که درست عمل کردیم. وی توکل به خدا را عامل اصلی موفقیت یک مدیر اجرایی و کار با عشق را از خستگی مبرا دانست.
در ادامه این گردهمایی دکتر مرتضی آذرنوش، حضور رئیس انستیتو پاستور پاریس در سال 79 در ایران را یکی از عوامل جهش علمی جوانان محقق پاستور ایران برشمرد و گفت: حضور مسئولان انستیتو پاستور پاریس، جوانان محقق ایرانی را به یک وادی جدید علمی راهنمایی کرد. همچنین پایان پروژه واکسن هپاتیت B پس از 10 سال تلاش مستمر نشان دهنده استفاده مناسب از سرمایه انسانی این موسسه بود.
دکتر احمد فیاض و دکتر مهدی آسمار هم به ذکر خاطراتی از نخستین روزهایی که کار خود را در 40 سال پیش در انستیتو پاستور ایران آغاز کرده بودند، پرداختند.
نخستین گردهمایی پیشکسوتان انستیتو پاستور ایران در حالی به پایان رسید که به گفته دکتر میلانی نیا، این جمع آغاز یک راه را گرامی داشتند تا هرچه بیشتر به رشد و بالندگی انستیتو پاستور ایران کمک کنند.

نوشته شده توسط : علی

نظرات ديگران [ نظر]