گمرک جمهوری اسلامی با ارایه آمار رسمی از سقوط 41 درصدی تراز بازرگانی کشور خبر داد.
براساس نتایج حاصل از آمار مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات کالاهای غیر نفتی طی دو ماهه اول سال 1386، معادل 1/4549هزار تن و به ارزش 1/2081 میلیون دلار (معادل 9/1541 میلیون یورو) می‌باشد که نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش 5/26 درصدی در وزن و 3/17 درصدی در ارزش دلاری داشته است. لازم به ذکر است وزن و ارزش صادرات کالاهای غیر نفتی در دو ماهه اول سال 1385 به ترتیب 5/6189 هزار تن و 1/2518 میلیون دلار (معادل 5/1960 میلیون یورو) بوده است.

از میزان کل صادرات غیر نفتی در دو ماهه اول سال 1386 رقم 7/6 میلیون دلار از محل تجارت چمدانی و رقم 6/51 میلیون دلار از بازارچه‌‌های مرزی صادرات انجام گرفته است.

در دو ماهه اول سال 1386، میزان واردات کشور 4/7448 هزار تن و به ارزش 6/7055 میلیون دلار (معادل 9/5234 میلیون یورو) بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال 1385 دارای رشد 6/12 درصدی در وزن و 17 درصدی در ارزش بوده است. ضمناً واردات دو ماهه اول سال گذشتـه میزان 1/6616 هزار تن به ارزش 8/6032 میلیون دلار (معادل 4766 میلیون یورو) می‌باشد. با توجه به مقایسه ارقام صادرات و واردات تراز بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران (بدون احتساب صادرات نفت خام و سایر موارد مندرج در توضیح اشاره شده درخصوص صادرات کالاهای غیر نفتی) طی دو ماهه اول سالجاری با کسری 5/4974 میلیون دلاری و رشد منفی 5/41 درصدی بوده است. بیشترین صادرات کشور در دو ماهه سال 1386 به کشورهای 1) «امارات متحده عربی» با 5/750 هزار تن و ارزش 5/327 میلیون دلار (3/243 میلیون یــورو) یا 5/16 درصد سهم وزنی و 7/15 درصد سهم ارزشی، 2) «چین» با 5/1043 هزار تن و 9/241 میلیون دلار (9/179 میلیون یورو) یا 9/22 درصد سهم وزنی و 6/11 درصد سهم ارزشی، 3) «عراق» با 4/410 هزار تن و 9/224 میلیون دلار (6/166 میلیون یورو) یا 9 درصد سهم وزنی و 8/10 درصد سهم ارزشی، 4) «ژاپن» با 5/295 هزار تن و 2/149 میــلیـــون دلار (4/110 میلیون یورو) یا 5/6 درصـد سهم وزنی و 2/7 درصد سهم ارزشی و 5) «جمهوری کره» با 7/213 هزار تن و 5/97 میلیون دلار (5/72 میلیون یورو) یا 7/4 درصد سهم وزنی و ارزشی صورت گرفته است.

براساس صورتجلسه تعیین تکلیف ثبت آمار صادرات فرآورده‌‌های نفتی مورخ 28/1/1380، به جز اقلام نفت خام، گاز طبیعی، نفت کوره، نفت سفید، میعانات گازی که توسط شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران صادر می‌گردد. بقیه اقلام فرآورده‌‌های نفتی جزء‌ آمار صادرات غیر نفتی ثبت میشود و در کلیه عبارات و جداول این گزارش منظور از صادرات یا صادرات غیر نفتی، صادرات کالا و فرآورده‌‌های نفتی (باستثناء موارد ذکر شده) و بدون احتساب خدمات می‌باشد.

لازم به ذکر است ارقام صادرات بازارچه‌های مرزی و تجارت چمدانی در جداول بصورت سرجمع بوده و در ردیفهای تعرفه به تفکیک کالا لحاظ نگردیده است.
به بیانی دیگر 6/59 درصد از سهم وزنی و 50 درصد از سهم ارزشی صادرات کشور در دو ماهه اول سال 1386 متعلق به 5 کشور فوق الذکر بوده است.

بر همین اساس، عمده واردات کشور در دو ماهه اول سال 1386 از کشورهای 1) «امارات متحده عربی» با 28 درصد سهم وزنی و 1/25 درصد سهم ارزشی، 2) «آلمان» با 9/4 درصد سهم وزنی و 5/10 درصد سهم ارزشی، 3) «چین» با 8/6 درصد سهم وزنی و 8/7 درصد سهم ارزشی، 4) «سوئیس» با 8/11 درصد سهم وزنی و 8/5 درصد سهم ارزشی و 5) «جمهوری کره» با 7/2 درصد سهم وزنی و 6/4 درصد سهم ارزشی انجام گرفته است. به عبارت دیگر 1/54 درصد از سهم وزنی و 8/53 درصد از سهم ارزشی کل واردات کشور طی دو ماهه اول سال جاری متعلق به 5 کشور یاد شده است. در بررسی تراز بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای فوق ملاحظه میگردد که بیشترین رقم مربوط به کسری تراز تجاری به ترتیب مربوط به 1) امارات متحده عربی با کسری معادل 2/1443 میلیون دلار، 2) آلمان با کسری معادل 9/701 میلیون دلار، 3) سوئیس با کسری معادل 8/408 میلیون دلار، 4) چین با کسری معادل 6/308 میلیون دلار و 5) جمهوری کره با کسری معادل 5/227 میلیون دلار و ژاپن با کسری 1/38 میلیون دلار بـوده است. از طرفی ارزش مثبـت تراز تجاری کشورمان با کشور عـراق 4/224 میلیون دلار بوده است. بررسی تراز بازرگانی خارجی (بدون نفت و گاز و خدمات) ایران با 145 کشور و مناطق آزاد تجاری صنعتی نشان میدهد که کشور ما، طی دو ماهه اول سال 1386 با 83 کشور دارای تراز منفی تجاری و با 62 کشور دیگر دارای تراز مثبت تجاری بوده است.

طی دو ماهه اول سال 1386، متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی 5/457 دلار و متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی 3/947 دلار بوده است. این در حالی است که متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی طی دو ماهه اول سال 1385، 8/406 دلار و متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی 8/911 دلار بوده است. به عبارت دیگر متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در دو ماهه اول سال 1386 نسبت به مدت مشابه سال قبل دارای رشد 5/12 درصدی و در همین مدت، متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی دارای رشد 9/3 درصدی بوده است.

قسمت دوم : صادرات
بر طبق جدول اقلام عمده صادرات کالاهای غیر نفتی مرتب شده براساس ارزش دلاری صادرات میعانات گازی با 1/201 میلیـون دلار و سایر گازها (پروپان، بوتان) با 9/270 میلیون دلار در مجموع به ارزش 472 میلیـون دلار یا 7/22 درصد از کل ارزش صادرات رتبه اول را در بین اقلام دارا می‌باشد.پستـه و مغز پسته با 3/118 میلیون دلار یا 7/5 درصد رتبه دوم، سایر مخلوط هیدروکربورهای بودار بـا 8/75 میلیون دلار یا 6/3 درصد رتبه سوم و آهن آلات و فولاد غیر ممزوج تخت با 70 میلیون دلار یا 4/3 درصد از کل ارزش صادرات رتبه بعدی را به خود اختصاص داده است. دیگر اقلام عمده شامل گرید نساجی (پلی اتیلن فتالات) با 4/2 درصد، وسایل نقلیه با موتور پیستونی درونسوز 3/2 درصد، سکوهای شناور یا غوطه ور حفاری با 2/2 درصد، متانول (الکل متیلیک) با 2 درصد، فرش و سایر کف پوشهای نسجی با 6/1 درصد و اتیلن با 4/1 درصد از کل ارزش صادرات می‌باشد. مجموع سهم ده قلم فوق الذکر در دو ماهه اول سال 1386 حدود 3/47 درصد از کل ارزش و 32 درصد از کل وزن صادرات غیرنفتی می‌باشد. این در حالی است که در دو ماهه اول سال 1385 مجموع سهم ده اقلام یاد شده حدود 5/38 درصد از کل ارزش و 1/37 درصد از کل وزن صادرات می‌باشد. صادرات این اقلام در مدت یاد شده نسبت به‌ مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش حدود 6/1 درصد و از لحاظ وزنــی حـدود 5/36 درصد کاهش پیدا کرده است.

در مدت مذکور معادل 1744 میلیون دلار صادرات انواع کالاهای غیر نفتی به کشور پیش بینی شده است که با توجه به صادرات 1/2081 میلیون دلاری حدود 4/119 درصد از اهداف برنامه درخصوص ارزش صادرات کالا تحقق یافته است.
در مدت یاد شده منطقه ویژه عسلویه با سهم 4/18 درصد به لحاظ وزن و ارزش بالاترین رتبه، گمرک بندر امام خمینی با سهم 3/15 درصد به لحاظ وزن و 9/14 درصد به لحاظ ارزش دومین رتبه و گمرک شهید رجائی بندر عباس با اختصاص 3/31 درصد از لحاظ وزن و 6/13 درصد سهم از لحاظ ارزش در جایگاه سوم قرار گرفته است. برطبق جدول مقدار و ارزش صادرات برحسب قسمت‌ها و فصل‌های تعرفه، فصل 27 مشمول تعرفه‌های سوختهای معدنی، روغنهای معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها، مواد قیری و مومها با 7/1338 هزار تن و ارزش 633 میلیون دلا (471 میلیون یورو) یا 4/30 درصد از سهم ارزشی رتبه نخست را براساس فصول تعرفه به خود اختصاص داده است. فصـل 8 تعرفه، مشمول میوه‌‌های خوراکی ـ پوست مرکبات یا پوست خربزه ساخته شده از این مـواد با 1/113 هزار تن و ارزش 8/169 میلیون دلار (6/125 میلیون یورو) یا 2/8 درصد از سهم ارزشی رتبه دوم، فصل 72 مشمول کالاهای چدن یا آهن و فولاد با 1/252 هزار تن و ارزش 5/131 میلیون دلار (4/97 میلیون یورو) یا 3/6 درصد از سهم ارزشی رتبه سوم، فصل 29 تعرفه مشمـول مطابق جداول کمی برنامه چهارم توسعه، صادرات غیر نفتی در سال 1386 معادل 10465 میلیون دلار منظور گردیده است.

محصولات شیـمیـائی آلی با 3/500 هزار تن و ارزش 138 میلیون دلار (9/101 میلیون یورو) یا 6/6 درصد از سهم ارزش رتبه چهارم و فصـل 39 تعرفه مشـمول مواد پلاستیکی و اشیـاء ساخته شـده از آن با اختصاص 5/112 هزار تـن و ارزش 5/124 میلیون دلار (معادل 9/92 میلیون یورو) با 6 درصد سهم ارزشی رتبه پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.

در مجموع 5/57 درصد سهم ارزش صادرات کشور طی دو ماهه اول سال 1386 متعلق به 5 فصل تعرفه فوق الذکر می‌باشد. بر طبق همین جدول، عمده صادرات کشور طی دو ماهه اول سالجاری براساس قسمت‌های مختلف تعرفه شامل قسمت 5 تحت عنوان محصولات معدنی با 9/32 درصد از سهم ارزشی کل صادرات کشور رتبه نخست، قسمت 6 محصولات صنایع شیمیائی یا صنایع وابسته به آن با 12 درصد سهم ارزشی رتبه دوم، قسمت 15 تحت عنوان فلزات معمولی و مصنوعات آنها با 6/10 درصد سهم ارزشی رتبه سوم، قسمت 2 تعرفه تحت عنوان محصولات نباتی با 4/10 درصد سهم ارزشی رتبه چهارم و قسمت 7 تعرفه تحت عنوان مواد پلاستیکی ـ کائوچو و اشیاء ساخته شده از این مواد با 4/6 درصد سهم ارزشی رتبه پنجم صادرات تعرفه را به خود اختصاص داده است. 5 قسمت یاد شده در فوق، در مجموع 3/72 درصد از سهم ارزش کل صادرات کشور طی دو ماهه اول سال 1386 را به خود اختصاص داده‌اند. در دو ماهه اول سال 1386 در حدود 6/51 میلیون دلار (معادل 2/38 میلیون یورو) کالا از 24 بازارچه مرزی کشور صادر شده است. در دو ماهه اول سال 1385 انواع کالا بالغ بر 6/69 میلیون دلار از 26 بازارچه مرزی کشور صادر شده بود. بدین ترتیب صادرات کالا از بازارچه‌های مرزی در دو ماهه نخست سال 1386 با کاهش 8/25 درصدی نسبت به ارقام مشابه سال 1385 مواجه شده است. مطابق ارقام جدول، بازارچه تمرچین ـ پیرانشهر با اختصاص 5/14 میلیون دلار یا 2/28 درصد از صادرات بازارچه‌ها طی دو ماهه اول سال 1386 رتبه اول، بازارچه یزدان با 7/5 میلیون دلار یا 11 درصد رتبه دوم و بازارچه میل 73 با 4/5 میلیون دلار یا 5/10 درصد رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌اند. در رده‌های بعدی بازارچه پرویزخان با سهم ارزشی10 درصد، دوکوهانه با 6/6 درصد، کیله ـ سردشت با 6/6 درصد، میلک با 5/4 درصد، پیشین - ایرانشهر با 4/4 درصد، جلفا با 3/4 درصد و شوشمی با 2/2 درصد قرار گرفته‌اند. از میان بازارچه‌های مرزی مذکور، 4 بازارچه هم مرز با عراق، 4 بازارچه هم مرز با افغانستان، یک بازارچه هم مرز آذربایجان و یک بازارچه نیز هم مرز پاکستان است. سهم ارزش صادرات بازارچه‌های مرزی به کشورهای یاد شده به ترتیب 47 درصد، 6/32 درصد، 3/4 درصد و 4/4 درصد است. بدین ترتیب سهم سایر کشورها از صادرات بازارچه‌های مرزی حدود 7/11 درصد می‌باشد.

بیشترین رشد ارزش صادرات کالا از بازارچه‌ها در دو ماهه اول سال 1386 نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب مربوط به بازارچه ساری سو با 6/489 درصد، پیشین ـ ایرانشهر و رازی ـ خوی بترتیب با 4/288 و 4/243 درصد بوده است. در دو ماهه نخست سال 1386، شیخ صله با 2/75 درصد، سرو با 7/73 درصد وآبادان با 7/71 درصد کاهش نسبت به ارقام مشابه سال 1385 بیشترین کاهش صادرات بازارچه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. بنابر اعلام گمرکات کشور، در مدت مورد بررسی، بازارچه‌های مرزی باشماق ـ مریوان، آستارا، بیله سوار، دوغارون، بوشهر، اشنویه، خرمشهر و سیرانبند ـ بانه هیچگونه فعالیتی نداشته اند. در دو ماهه اول سال 1386 حدود 7/6 میلیون دلار (معادل 9/4 میلیون یورو) و در هر روز به طور متوسط 8/107 هزار دلار کالا از طریق تجارت چمدانی از گمرکات مرزی به کشورهای CIS ارسال شده است. مطابق ارقام این جدول در دو ماهه اول سال گذشته تجارت چمدانی، حدود 1/6 میلیون دلار بوده است. مقایسه این ارقام، حاکی از افزایش 3/9 درصدی تجارت چمدانی در دو ماهه اول سال 1386 نسبت به ارقام مشابه سال 1385 می‌باشد. طی دو ماهه نخست سال 1386 گمرک آستارا با اختصاص 9/2 میلیون دلار یا 7/43 درصد از تجارت چمدانی، رتبه اول، گمرک سرو با 5/1 میلیون دلار یا 2/22 درصد، رتبه دوم و گمرک بیله سوار با حدود 4/757 هزار دلار یا 3/11 درصد رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. در دو ماهه اول سال گذشته، گمرک آستارا با اختصاص 8/3 میلیون دلار یا 5/62 درصد، رتبه اول و گمرک بیـله ســوار با 1/1 میلیون دلار یا 18 درصد، رتبه دوم و گمرک لطف‌آباد با 2/442 هزار دلار یا 2/7 درصد رتبه سوم را به خود اختصاص داده بودند. ارقام جدول تجارت چمدانی، حاکی از آن است که در دو ماهه اول سال 1386، صادرات تجارت چمدانی از گمرک بیله سوار از لحاظ ارزش دارای رشد منفی 2/31 درصدی، گمرک سرخس دارای رشد منفی 6/27 درصدی، گمرک آستارا دارای رشد منفی 5/23 درصدی، گمرک پلدشت دارای رشد منفی 7/20 درصدی بوده است. در دو ماهه اول سال 1386 صادرات تجارت چمدانی از گمرک سرو، نوردوز،اینچه برون، جلفا، بندر انزلی، لطف آباد و باجگیران به ترتیب از رشد 2/921، 6/660، 6/280، 9/102، 6/44،7/39 و 20 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1385 برخوردار بوده است.

قسمت سوم : واردات
برطبق جدول اقلام عمده وارداتی در دو ماهه اول سال 1386 براساس تعرفه سیستم هماهنگ شده کالا (H.S) به ترتیب ارزش دلاری کالا، بیشترین ارزش و سهم واردات در مدت مذکور مربوط به «بنزین» با 6/701 میلیون دلار و 9/9 درصد سهم ارزشی است. ‏‎«شمش از آهن و فولاد غیر ممزوج» و «روغنهای سبک و فرآورده‌ها (بجز بنزین)» به تـرتیب با 4/4 و 1/2 درصد سهم ارزشی، رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند. دیگر اقلام مهم وارداتی شامل «میله‌های آهنی یا فولادی» با 06/2 درصد، «قند و شکر از نیشکر تصفیه نشده» با 4/1 درصد، «آهن یا فولاد غیرممزوج تخت » با 3/1 درصد، «اوره حتی بصورت محلول در آب » با 05/1 درصد، «دانه سویا» با 04/1 درصد، «ماشین‌ آلات الکتریکی غوطه ور برای استفاده در خطوط نفت و گاز» با 03/1 درصد و «برنج نیمه سفید شده» با 02/1 درصد است. بدین ترتیب سهم اقلام عمده یاد شده از لحاظ ارزش حدود 3/25 درصد و از لحاظ وزن حدود 45 درصد می‌باشد.

برای مدت مذکور معادل 5/6089 میلیون دلار واردات انواع کالا به کشور پیش بینی شده است که با توجه به واردات 6/7055 میلیون دلاری حدود 8/115 درصد از اهداف برنامه درخصوص ارزش واردات کالا تحقق یافته است.

در مدت مذکور گمرک شهید رجائی بندر عباس با وزن3/3085 هزار تن با احتساب سهم 4/41 درصد در وزن و ارزش 4/3479 میلیون دلار و با احتساب سهم 3/49 درصد از ارزش رتبه اول را در میان گمرکات دارا می‌باشد. بر همین اساس گمرک بندر امام خمینی با سهم 1/15 و شهریار با سهم 6 درصد از ارزش کل واردات رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. ضمناً بر اساس جدول شماره (4)، طی دو ماهه اول سال جاری، 4752 دستگاه خودرو سواری به ارزش 7/88 میلیون دلار واردات قطعی که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ تعداد 2937 دستگاه و از نظر ارزش دلاری 3/148 درصد افزایش یافته است. درخصوص واردات براساس فصول و قسمتهای تعرفه، ملاحظه می‌شود که فصل 84 تعرفه، مشمول راکتورهای هسته‌ ای، دیگ بخار و آبگرم، ماشین آلات و وسایل مکانیکی، اجزاء و قطعات آنها، با 3/141 هزار تن و ارزش 6/1247 میلیون دلار (7/926 میلیون یورو) یا 6/17 درصد از سهم ارزشی رتبه نخست واردات کشور را براساس فصول تعرفه طی دوماهه اول سال 1386 به خود اختصاص داده است. فصل 72 تعرفه مشمول چدن ـ یا آهن و فولاد با 5/1732 هزار تن و ارزش1/1049 میلیون دلار

مطابق جداول کمی برنامه چهارم توسعه، واردات کالا در سال 1386 معادل 36537 میلیون دلار منظور گردیده است.
(9/778میلیون یورو) یا 8/14 درصد از سهم ارزشی رتبه دوم، فصل 27 تعرفه مشمول سوختهای معدنی، روغنهای معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها، مواد قیری، مومها با 8/1577 هزار تن و ارزش 907 میلیون دلار (673 میلیون یورو) یا 8/12 درصد از سهم ارزشی رتبه سوم، فصل 85 تعرفه مشمول ماشین آلات و دستگاههای برقی و اجزای آنها، دستگاههای ضبط وپخش صوت و تلویزیون با 5/52 هزار تن و ارزش 8/362 میلیون دلار (269 میلیون یورو) یا 1/5 درصد از سهم ارزشی رتبه چهارم و فصل 39 تعرفه مشمول مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد با 147 هزار تن و ارزش 4/294 میلیون دلار (218 میلیون یورو) یا 1/4 درصد از سهم ارزشی رتبه پنجم واردات کشور را برحسب فصول تعرفه به خود اختصاص داده است. به بیانی دیگر، 5 فصل یاد شده فوق در مجموع 4/54 درصد از سهم ارزشی کل واردات کشور در دو ماهه اول سال 1386 را به خود اختصاص داده‌ اند. براساس همین جدول، با در نظر گرفتن قسمتهای مختلف تعرفه ملاحظه می‌گردد که قسمت 16 تعرفه با عنوان ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی و قطعات آنها، دستگاههای ضبط و پخش صوت و تصویر با 8/22 درصد از سهم ارزشی کل واردات کشور طی دوماهه اول سال 1386، رتبه نخست قسمتهای تعرفه را به خود اختصاص داده است. قسمت 15 با عنوان فلزات معمولی و مصنوعات آنها با 1/20 درصد از سهم ارزشی رتبه دوم، قسمت 5 تعرفه با عنوان محصولات معدنی با 3/13 درصد سهم ارزشی رتبه سوم، قسمت 6 تعرفه با عنوان محصولات صنایع شیمیائی یا صنایع وابسته به آن با 1/9 درصد سهم ارزشی رتبه چهارم و قسمت 7 تعرفه تحت عنوان مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد با 2/5 درصد سهم ارزشی رتبه پنجم واردات کشور را براساس قسمتهای تعرفه در دوماهه نخست سال 1386 به خود اختصاص داده است. در واقع پنج قسمت فوق الذکر، 5/70 درصد از سهم کل واردات کشور را طی دو ماهه اول سال 1386 به خود اختصاص داده‌اند.

نوشته شده توسط : علی

نظرات ديگران [ نظر]