فقیهی بر مسند «قاضی‌القضات» بلد اسلامی نشسته است که از فقه به اقتصاد می‌نگرد و از «اقتصاد دولتی» تبری می‌‌جوید. سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی می‌گوید: «در نظام اقتصاد اسلامی بخش خصوصی اصل است و دولت نقش نظارت را ایفا می‌کند. به دولت اختیاراتی داده شده، اما این اختیارات به معنای تصدی‌گری دولت نیست.»

این مجتهد پرورش‌یافته حوزه علمیه نجف و مدرس حوزه علمیه قم نیز در جمع نمایندگان مجلس این دیار، «اقتصاد آزاد» را سازگار با «اصول اسلامی» توصیف کرده و گفته بود: «اقتصاد آزاد آن است که همه اختیارات اقتصادی یا بخش عمده آن در اختیار بنگاه‌‌های بخش خصوصی و تعاونی قرار گیرد و دولت فقط نقش هدایتگری داشته و دخالت مستقیم نمی‌کند. اصول اسلامی با این اقتصاد سازگارتر است.» این رویکرد در زمانی از «سید‌القضات» تشویق و تمجید می‌شود که دولتی عنان اجرایی را در دست دارد که روی خوشی به اقتصاد آزاد نشان نمی‌دهد و هم‌وغم خود را بر این روی سکه یعنی «اقتصاد دولتی» متمرکز می‌کند... .

روزنامه «سیاست روز» دیگر روزنامه هوادار دولت نیز با «فرافکنی» نامیدن اظهارات رئیس قوه قضائیه، خطاب به او نوشت: «لااقل در آن دنیا پاسخگو باشید.»

فردی مورد خطاب قرار گرفته است و او را به دنیای آخرت رهنمون می‌شوند که او در مکتب صاحب «اقتصادنا» ـ کتابی که نظامی اقتصادی بر آموزه‌های فقهی را ترسیم کرده است ـ قبای شاگردی به تن کرد. «سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی» شاگرد سیدمحمدباقر صدر، متفکر اسلامی و رهبری مذهبی- سیاسی دهه 50 در نجف است. صدر نه همچون سایر اساتید حوزه که از رساله عملیه و احادیث و روایات بر پاره‌ای از اصول اقتصادی پای فشرد، بلکه مانیفستی اقتصادی از خود به یادگار گذاشت... .

هاشمی‌شاهرودی «معالم‌‌الاصول، مکاسب محرمه و بیع و کفایه» را از سیدکاظم حائری و «مختصرالمعانی» را از سیدنورالدین اشکوری آموخت و نزدیکی این دو استاد به سیدمحمدباقر صدر راه آشنایی او را به استاد هموار ساخت.

آنگونه در این محفل گل کرد که صدر بر گوشه تقریرات او بر وزن دو کتاب مشهور خود یعنی «فلسفتنا» و «اقتصادنا» بر او نام «نابغتنا» گذاشت و او را از میان شاگردانش برگزید تا به درس خارج آیت‌الله خمینی و آیت‌الله خوئی برود. این امر از آن جهت صورت گرفت تا نزدیکی صدر به این دو مرجع تقلید را نشان دهد و از این‌رو شاهرودی از مقام استادی این دو نیز تملذ کرد.

او پس از پایان درس آیت‌الله خمینی به مباحثه و رفع اشکال نزد این استاد می‌پرداخت و تقریرات خود را به ایشان نشان می‌داد. همچنین در پای درس آیت‌الله خویی به بیان برخی اشکالات می‌پرداخت و این مرجع تقلید وقت به پاسخگویی برمی‌‌آمد تا آنجا که آیت‌الله صدر در کلاس‌های درس خود آن پاسخ‌ها را که «سیدمحمود» به او گفته بود، بیان می‌کرد و مباحثه غیرمستقیم صدر و خویی به واسطه هاشمی‌شاهرودی نقل می‌شد و دیگران از آن مباحثات بهره می‌بردند. شاگرد جوان صدر اندک‌اندک مشهورترین شاگرد او به حساب ‌آمد و رابطه آنان در مقام «پدر و فرزندی» قرار ‌گرفت... .

شاهرودی همچنین در بهمن 73 طی حکمی از سوی آیت‌الله خامنه‌ای به عضویت شورای فقهای نگهبان برگزیده شد که تا 23 مرداد 78، همزمان با ریاست او بر قوه قضائیه در این سمت باقی ماند. حضور او در این مقام و همچنین تدریس در حوزه علمیه قم و آشنایی با برخی از اعضای جامعه مدرسین باعث شد تا از او جهت عضویت در جامعه مدرسین دعوت شود... .

در نهایت محمود هاشمی‌شاهرودی تنها عضو پیگیر این بازنویسی در نظر گرفته شد تا جلساتی را برگزار و این مساله را دنبال کند. او حتی از 10 اردیبهشت 78 تا 19 آذر 79 نایب‌رئیس اول جامعه مدرسین یعنی مرد شماره دوم این تشکیلات شد.

البته فعالیت‌‌های سیاسی شاهرودی فقط به جلسات جامعه مدرسین محدود نشد، بلکه او در درس خارج فقه و اصول خود گاهی از دنیای سیاست آمیخته به فقه هم حرف و حدیثی ذکر می‌کرد. در سال76، سخنرانی آیت‌الله منتظری در 13 رجب بازتاب‌هایی را در پی داشت و علمایی در پی پاسخگویی برآمدند. سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی نیز در درس خارج خود در 28 آبان 76 بدون اشاره به نام فر‌د یا گروهی فقط به بیان پاره‌ای از نظرات خود بسنده کرد. او در جمع شاگردان خود در دفاع از ولایت فقیه گفت: «به مناسبت مسائلی که اخیرا در کشور مطرح شده و بالاخص صحبت‌هایی که متاسفانه در حوزه از سوی دوستان جاهل و ناگاه یا از سوی مغرضان مطرح می‌شود که بعضی از آنها را که من دیدم واقعا خیلی جای تعجب و دارای نکات منفی زیادی است و در حقیقت یک نوع هتاکی است، مخصوصا در شرایط امروز که خیلی حساس است.»

او سپس ادامه داد: «بهترین فردی که امروز می‌تواند در جامعه ما این پرچم [ولایت فقیه] را به دست گیرد مقام معظم رهبری است... از هر جهت ایشان ثابت کردند که شایسته‌ترین فرد و صالح‌‌ترین رهبر برای این جامعه هستند.» شاهرودی همچنین به برخی خاطرات مباحثات فقهی آیت الله خامنه‌ای پرداخت و گفت: «بنده مدت‌هاست در خدمت مقام معظم رهبری در بحث‌های فقهی مفصل و بسیار سختی که در مسائل مستحدثه و محل ابتلای نظام انجام می‌گیرد، حاضر بوده‌ام معمولا در این مسائل مستحدثه فقها هم بحثی را ارائه نداده‌اند، یا کمتر ارائه داده‌اند.»

او از سوی دیگر در این سخنرانی که هیچ‌گاه متن آن در رسانه‌های جمعی منتشر نشده بود، دیدگاه فقهی خود را در مورد رابطه ولایت فقیه و رای مردم بیان و اینگونه از تشکیک در ولایت فقیه از سوی برخی اشاره کرد... .

نوشته شده توسط : علی

نظرات ديگران [ نظر]